De gemeente heeft de verplichting om in de paragraaf Weerstandsvermogen een aantal kengetallen op te nemen met betrekking tot de financiële positie. Deze kengetallen maken inzichtelijk hoeveel (financiële) ruimte we hebben om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of op te vangen. Ze geven inzicht in de financiële weerbaarheid en wendbaarheid van onze gemeente. Deze kengetallen hebben we hieronder in tabelvorm weergegeven en toegelicht. Onder de toelichting staat ons oordeel.
Kengetallen | Gelders gemiddelde Nederland | Verloop van de kengetallen Gemeente Beuningen | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rek-ening 2019 | Be-groting 2020 | Meer-jaren be-groting 2021 | Meer-jaren be-groting 2022 | Meer-jaren be-groting 2023 | Meer-jaren be-groting 2024 | ||||
1. Netto schuldquote | a. zonder correctie doorgeleende gelden. | 64% | 82% | 82% | 76% | 80% | 73% | 68% | |
b. met correctie doorgeleende gelden. | 54% | 73% | 73% | 67% | 72% | 65% | 60% | ||
2. Solvabiliteitsratio | 34% | 6,5% | 7,9% | 11,8% | 13,8% | 17,2% | 20,8% | ||
3. Grondexploitatie | 16% | 31% | 29% | 26% | 20% | 20% | 20% | ||
4. Structurele exploitatieruimte | 1% | 0,1% | 4,0% | 4,9% | 3,0% | 2,9% | 2,9% | ||
5. Belastingcapaciteit | 100% | 107% | 137% | 138% | 137% | 137% | 131% | ||
Kengetallen | Normen Provincie Gelderland* | ||||
|---|---|---|---|---|---|
Voldoende | Matig | Onvoldoende | |||
1. Netto schuldquote | a. | zonder correctie doorgeleende gelden | < 90% | 90 - 130% | > 130% |
b. | met correctie doorgeleende gelden | < 90% | 90 - 130% | > 130% | |
2. Solvabiliteitsratio | > 50% | 20 - 50% | < 20% | ||
3. Grondexploitatie | < 20% | 20 - 35% | > 35% | ||
4. Structurele exploitatieruimte | > 0% | 0% | < 0% | ||
5. Belastingcapaciteit | < 95% | 95 - 105% | > 105% | ||
*Normen Kengetallen jaarrekening Provincie Gelderland. | |||||
Netto schuldquote (gecorrigeerd)
De netto schuldquote is de verhouding tussen het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In het verlengde hiervan kennen we ook de zogenoemde “Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen”. Bij deze specifieke quote kijken we naar het effect van door de gemeente verstrekte leningen op de schuldenlast van de gemeente. De netto schuldquote van een gemeente ligt meestal tussen de 0% en 90%. Bij een hogere netto schuldquote is de gemeenteschuld relatief hoog (oranje). Als de netto schuldquote boven de 130% uitkomt, dan bevindt de gemeente zich in de gevarenzone (rood). De genoemde percentages zijn grove vuistregels. Onze netto schuldquote laat vanaf de rekening 2018 een dalende lijn zien. De netto schuldquote neemt af door de reguliere aflossingen van de schulden met jaarlijks ongeveer vijf miljoen euro. De totale baten in de begroting 2021 nemen af ten opzichte van de rekening 2019 met circa een miljoen euro.
Solvabiliteitsratio
Dit is de mate waarin een gemeente met eigen middelen aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. We drukken dit uit in het percentage eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente. De solvabiliteitsratio van 11,8% in 2021 is nog onvoldoende maar verklaarbaar gezien onze hoge schulden. Dit is een aandachtspunt. Naar verwachting gaat het eigen vermogen de komende jaren stijgen, waardoor deze ratio zal verbeteren. Dit is terug te zien in de jaarlijkse stijging van de solvabiliteitsratio naar 20,8 % in 2024.
Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de boekwaarde van de grond) is ten opzichte van de totale gemeentelijke baten. De boekwaarde van de voorraden grond moeten we meerjarig terugverdienen bij de verkoop. We hebben als gemeente veel geld geïnvesteerd in onze grondexploitaties. De gronden staan tegen een actuele waarde op de balans. Hoe hoger het percentage, hoe groter het risico dat we de waarde van de grond niet kunnen terugverdienen. Het kengetal grondexploitatie daalt de komende jaren volgens de normen van de Provincie Gelderland richting ‘voldoende’. De daling komt voornamelijk door de stijging in de totale gemeentelijke baten. Ook de verkoop en uitvoering van projecten zorgt voor een daling.
Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. De belangrijkste structurele baten zijn de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerende-zaakbelasting (Ozb). Komende jaren vindt naast de overheveling van het Sociaal Domein naar de algemene uitkering een herijking plaats van de verdeling van de andere middelen van de algemene uitkering. Beide trajecten lopen gelijk op. De nieuwe verdeling wordt voorzien in 2021.
De minister van Binnenlandse Zaken meldt in een brief aan de Tweede Kamer dat met die herijking wordt gestreefd naar een globale verdeling, die aansluit bij de verschillen in kosten van gemeenten en bij de verschillen in inkomsten die gemeenten zelf genereren.
Het is nu nog niet duidelijk welke impact dit gaat hebben.
Dit kengetal geeft het verschil tussen de structurele baten en lasten ten opzichte van de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om structurele tegenvallers op te vangen. De structurele exploitatieruimte is voor de komende jaren positief. Dat betekent dat we structureel minder uitgeven dan we ontvangen.
Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin we een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kunnen opvangen door het verhogen van tarieven. Dit kengetal drukken we uit door de belastingdruk in onze gemeente af te zetten tegen de landelijke gemiddelde tarieven/ woonlasten (Ozb, rioolheffing en afvalstoffenheffing). De belastingcapaciteit van onze gemeente ligt boven het landelijk gemiddelde.
Overall kunnen we concluderen dat de meeste ratio’s in de begroting 2021 ten opzichte van de rekening 2019 een positiever beeld laten zien. Ondanks dit positiever beeld zijn we ons ervan bewust dat bepaalde kengetallen nog steeds aandacht behoeven.