A. Jeugdgezondheidszorg:
Volgens de Jeugdwet is er meer verbinding mogelijk tussen de (preventief werkende) jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-18 jaar en de jeugdzorg. De Jeugdwet heeft als uitgangspunt meer in te zetten op preventie en eigen kracht van de jeugdige en zijn of haar omgeving. Hierbij is flexibiliteit in de uitvoering van het aanbod mogelijk: jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen bieden in beginsel zorg aan alle kinderen in Nederland. Zij zijn echter vrij om - samen met de ouder(s) - te besluiten dat ze bepaalde elementen niet of op een andere manier uitvoeren. Hierdoor is het mogelijk om voor elk kind samen met de ouders een uniek, bij dit kind passend, pad uit te stippelen. In 2020 is een productenboek JGZ samengesteld om meer afgewogen keuzes te maken.
In 2021 zetten we naast de inzet op Covid-19 in op verschillende onderdelen binnen de jeugdgezondheidszorg en maken keuzes vanuit het productenboek JGZ. Zo hebben we aandacht voor de eerste 1000 dagen (Kansrijke Start) en gaan we gezondheidsachterstanden verkleinen. Dit doen we door een gezonde leefstijl (denk aan rookvrije generatie) en gezonde voeding te stimuleren. Ook zetten we ons in voor vroegsignalering motorische ontwikkeling.
Vanuit de EMOVO (onderzoek bij jongeren in het Voortgezet Onderwijs) blijken Beuningse jongeren de laatste jaren meer risico’s te lopen. Daarom willen we de weerbaarheid en veerkracht van jongeren helpen vergroten. Dit doen we door het aanbod en de kwaliteit van interventies te vergroten en jongeren te betrekken (ervaringsdeskundigen).
We gaan de ervaren druk onder scholieren helpen verlagen met sociaal-emotionele themaprogramma’s en interventies. Denk aan projecten als Passende Kinderopvang en Gezonde School. Maar ook een "Lokale Educatieve Agenda" met elementen waarbij de fysieke en sociale leefomgeving een van de pijlers is om de prestatiedruk te verminderen. We gaan door met het tegengaan van overgewicht, helpen stoppen met roken en stimuleren van beweging. Denk aan fietsen naar school en deelname aan een sportvereniging, maar ook aandacht vanuit het consultatiebureau voor de motorische ontwikkeling van jonge kinderen.
We willen in 2021 extra preventie toepassen op hoogrisicogroepen. Het gaat hierbij om kinderen met intensieve vormen van begeleiding of hulp, waarbij meervoudige systemen, meerdere trajecten en meerdere professionals gemoeid zijn. Het is van belang dat er een goede basis ligt vanuit onderwijs en jeugdgezondheidszorg, bijvoorbeeld via signalering als M@zl (aandacht voor zieke leerlingen) en signalering via Jeugdartsen, leerplicht en Zorg binnen het Onderwijs. Vaak gaat het om kinderen met complexe problemen zoals psychische of verslavingsproblemen, (licht) verstandelijke beperkingen en inzet van informele zorg via meeleefgezinnen en steunouders.
B. Peuter- en kinderopvang:
We onderzoeken de mogelijkheden om passende kinderopvang uit te breiden naar kinderen tot en met 6 jaar. We koppelen dit aan onze ambities voor onderwijsachterstandbeleid (zie onderdeel Welzijn en educatie voor verdere toelichting). Passende kinderopvang is het streven om voor elk kind in de voorschoolse leeftijd een passende vorm van opvang te organiseren, bij voorkeur in de eigen omgeving.
C. Individuele voorzieningen Natura Jeugd:
Voordat kinderen in jeugdzorg met verblijf terechtkomen, gaan we uit van preventie en vroegsignalering. Hiervoor investeren we in de jeugdgezondheidszorg, peuter- en kinderopvang, jongerenwerk en het onderwijs. Een brede basis van toegankelijke voorzieningen dicht bij de inwoners vormt de basis van ons systeem. Daarom blijft het Sociaal Team werken aan versterking via de netwerksamenwerking en via kortdurende hulp en preventieve inzet. We leggen intensiever contact met onderwijsinstellingen en kindcentra, de jeugdgezondheidszorg, huisartsen en psychologen en werken met vaste contactpersonen.
Als gemeente blijven we in de lead. Dit betekent meer werk omdat we er eerder bij zijn. Partijen verwachten van ons een rol als aanjager. Het is onze taak om te zorgen voor voldoende zorgaanbod, op het juiste moment, tegen aanvaardbare kosten.
Door er eerder bij te zijn zien we echter een stijging van onder meer reguliere en specialistische begeleiding of meer trajecten bij de geestelijke gezondheidszorg. Met deze trajecten, die relatief kort zijn, kunnen jongeren hun leven vaak weer zelf oppakken. Hiermee proberen we de zorg met verblijf te voorkomen.
We zorgen voor goede aansluiting tussen jeugdhulp en zorg binnen het onderwijs. In het primair onderwijs zijn we nu vooral lokaal georganiseerd, waarbij we een goede samenwerking hebben met de scholen en kinderopvang (kindcentra). Bijvoorbeeld met stichting Groeisaam en haar scholen voor primair onderwijs in de gemeente Beuningen, Druten en West Maas en Waal.
We hebben een regionaal convenant in het voortgezet onderwijs (vo) waarbij Jeugdhulp aansluit op het passend onderwijs. Dit doen we ook in het primair onderwijs (po), waarbij afstemming is met de activiteiten die in het ondersteuningsplan staan van het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs in de regio. In 2021 gaan we verder met het beter aansluiten van de jeugdhulp op het primair onderwijs in onze regio.
Een goed voorbeeld van de aansluiting jeugdhulp op onderwijszorg is de St. Maartenschool (speciaal onderwijs). Hierbij hebben we de systematiek van de gewijzigde financieringsvorm (capaciteitsfinanciering) voortgezet. In 2021 blijven we deze samenwerking monitoren in een regionale werkgroep met gemeenten, onderwijs (Punt Speciaal, St. Maartenschool en Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Stromenland) en zorgaanbieders op de school. Hierbij kijken we of we deze vorm van capaciteitsfinanciering in 2021 kunnen uitbreiden naar andere scholen. Vooral kinderen en ouders met meerdere vormen van jeugdhulp zijn hierbij gebaat, omdat ze dan niet langs allerlei verschillende loketten hoeven voor hun ondersteuning.
Pilot Kind en Gezin (Jeugd GGZ)
De subsidie van ZonMW is vanwege de coronacrisis verlengd voor de duur van drie maanden (tot en met 1 februari 2021). Uit de eindevaluatie halen we aanbevelingen voor het vervolg van de pilot. We zetten de samenwerking met psychologenpraktijken Aalsterveld en Thujapark voort. Door de samenwerking tussen de praktijken en het Sociaal Team kunnen we jeugdigen tijdig naar de juiste en passende zorg leiden. Hierdoor kunnen we continuïteit van zorg waarborgen en escalaties voorkomen. Ook benutten we het voorliggende veld beter. We gaan uit van het concept positieve gezondheid: jongeren in staat stellen om met fysieke, emotionele en sociale uitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren.
D. Veiligheid, jeugdreclassering, opvang Jeugd:
Ook in 2021 zijn we wettelijk verplicht om jeugdhulp te leveren en rechterlijke uitspraken zijn bindend. We zijn hiervoor aangesloten op het regionale plan ‘Zoveel mogelijk thuis’. Dit betekent dat kinderen kansen krijgen om zoveel als mogelijk, maar veilig, thuis op te groeien met ambulante ondersteuning. Als verblijf buitenshuis noodzakelijk is, gaan we voor een ‘zo thuis mogelijke’ oplossing, zoals kleinschalige woonvormen of een gezinshuis. Het blijft maatwerk met een openeindfinanciering. Als we een gezin met veel hulpbehoevende kinderen in onze gemeente krijgen, kunnen de kosten onverwacht enorm toenemen.
Door het Rijk is structureel extra geld beschikbaar gekomen voor expertisecentra voor gespecialiseerde jeugdhulp. In 2020 is er 11,5 miljoen euro beschikbaar om de expertisecentra te realiseren en vanaf 2021 is er structureel 26 miljoen euro beschikbaar. Vanaf 2017 is ingezet op de vorming van expertteams in de regio om passende zorg en ondersteuning mogelijk te maken. Ook in de regio Nijmegen wordt gewerkt aan een expertisecentrum voor gespecialiseerde jeugdhulp.
In de regio Rijk van Nijmegen hebben we het ‘Overleg Passende Hulp’ (OPH) ingericht (voorheen casusoverleg Jeugdhulp met Verblijf). Er blijft echter (een relatief kleine) groep jongeren waarvoor het niet lukt die passende hulp te organiseren. Vaak is een combinatie van uiteenlopende (specialistische) expertises nodig die niet regionaal beschikbaar is of nog niet gerealiseerd is. Dit wordt nu zoveel mogelijk opgevangen door het landelijke OZJ (Ondersteuningsteam Zorg voor Jeugd), maar dat loopt uiterlijk eind 2021 af.
In het Overleg Passende Hulp zit een In Verbindingteam die werkt met Jouw Informele Mentor (JIM) en het informele steunsysteem rondom kwetsbare gezinnen. In 2021 verwachten we via JIM gezinnen en jeugdigen waarbij een uithuisplaatsing dreigt, te versterken. Dit doen we met een ambulante systemische aanpak: hulp en ondersteuning in de thuissituatie, gericht op het hele gezin. We koppelen daaraan een door de jongere zélf gekozen informele mentor. Jongeren krijgen zo meer zeggenschap over hun eigen traject.
De zeven jeugdhulpregio’s in Gelderland werken in 2021 samen met vier Gecertificeerde Instellingen (GI's), drie Veilig Thuisorganisaties en de Raad voor de Kinderbescherming aan een Verbeteragenda voor de Jeugdbescherming en jeugdreclassering. Aanleiding hiervoor was het rapport 'Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd' van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd van november 2019. Vanuit de minister ligt er een opdracht om ons bovenregionaal te organiseren.
Uit de Verbeteragenda kwamen veel verbeterpunten naar voren in de organisatie en uitvoering van de jeugdbescherming en jeugdreclassering. Deze punten zijn ook in Gelderland herkend. Het ene deel van de agenda gaat specifiek in op de (technische kant van de) contractafspraken met de GI's; het andere deel gaat over de brede samenwerking in de gehele veiligheidsketen met alle eerdere genoemde partners.
Het is een agenda geworden met veel actiepunten voor de korte en de lange termijn. Daaruit blijkt dat we nog veel werk moeten verzetten om de bescherming van onze jeugdigen te verbeteren. Met deze agenda spreken we naar elkaar uit om daar samen in op te trekken. We doen het voor onze jonge inwoners, zodat ze veilig kunnen opgroeien. We doen het ook voor onze medewerkers, zodat ze optimaal kunnen werken. En we doen het vooral met elkaar, zodat we optimaal resultaat kunnen boeken. De Verbeteragenda wordt voortgezet in 2021.
Het concept wetsvoorstel Aanpak meervoudige problematiek Sociaal Domein (Wams) ging dit voorjaar in internetconsultatie. Het wetsvoorstel moet regelen dat gemeenten in specifieke situaties de ruimte krijgen om te verkennen of mensen (jongeren en volwassenen) kampen met gestapelde problemen, en welke partijen nodig zijn om de problemen op te lossen. Het doel is om tot snellere en meer gecoördineerde ‘integrale’ hulp te komen voor kwetsbare mensen. In 2021 hebben we extra aandacht voor persoonsgegevens en privacy, samen met vier departementen en gemeenten. Deze wet treedt vermoedelijk in 2022 in werking.
We zien binnen het programma Jeugd dat de uitgaven meerjarig een stijgende lijn hebben vertoond. Voor zover we nu kunnen zien, is dat geen incidenteel effect en lijkt er sprake te zijn van een structurele ontwikkeling. Landelijk heerst een vergelijkbaar beeld. Uit de GGD Jeugd monitor 2019 (EMOVO) blijkt dat jongeren in gemeente Beuningen veel stress en prestatiedruk ervaren. We zien dan ook dat de afgelopen jaren het aantal cliënten en aantal toewijzingen toe is genomen. Daarom hebben we enkele budgetten meerjarig aangepast. Dit is met name van toepassing voor reguliere- en specialistische begeleiding jeugd.